Creadigrwydd a Gwyddoniaeth

Pwrpas

Mae creadigrwydd yn aml yn gysylltiedig â’r celfyddydau i’r graddau y mae rhai pobl yn tybio nad oes ganddo le mewn pynciau ysgol eraill. Tasg bwysig i unrhyw un mewn rôl arwain yw herio staff i ailfeddwl arferion a chreu cyfleoedd iddynt roi cynnig ar bethau newydd. Mae’r gweithgaredd hwn yn eich gwahodd i fyfyrio ar sut mae gwyddonwyr yn meddwl, ystyried y gorgyffwrdd â’r pum Arfer Creadigol a dylunio dysgu proffesiynol a fydd yn annog y rhai sy’n addysgu gwyddoniaeth neu’n rhedeg clybiau gwyddoniaeth neu beirianneg ar ôl ysgol i ymgorffori creadigrwydd yn eu gwaith.

  • Copïau o'r cwricwlwm Gwyddoniaeth ar gyfer y cyfnod allweddol perthnasol Adnodd 1
  • Templed Arferion Meddwl Gwyddonol gwag Adnodd 2 (wyneb i lawr)
  • Arferion Meddwl Gwyddonol Adnodd 3 (wyneb i lawr)
  • Creadigrwydd a Meddwl Beirniadol mewn Gwyddoniaeth, Deunydd o Dalaith Albert, Canada

Dechrau arni

🕐15 munud

Cam 1

Mewn grwpiau bach cymerwch funud i feddwl am wyddoniaeth a gwyddonwyr. Pa eiriau ydych chi'n eu cysylltu â gwyddoniaeth a beth mae gwyddonwyr yn ei wneud? Os oes gennych chi wyddonydd yn eich grŵp, dechreuwch drwy gael safbwyntiau nad ydynt yn wyddonwyr. Daliwch eich meddyliau.

Cam 2

Sut mae gwyddonwyr yn meddwl ac yn gweithredu? Gan ddefnyddio’r templed Arferion Meddwl Gwyddonol gwag (Adnodd 1), dewiswch hyd at bum arfer yr ydych yn eu cysylltu â gwyddonwyr. Yn ogystal ag unrhyw brofiad sydd gennych o wyddoniaeth yn yr ystafell ddosbarth, meddyliwch am ddyfeisiadau gwyddonol y gwyddoch amdanynt ac ystyriwch yr hyn y gallai'r rhain ei awgrymu fel arferion gwyddonol. 

Pan fyddwch wedi cytuno trowch drosodd I Arferion Meddwl Gwyddonol (Adnodd 2). 

Ydych chi eisiau newid eich meddwl am eich dewis o Arferion Creadigol yng ngoleuni'r syniadau hyn? Os felly, diwygiwch eich templed.

 

Palu’n ddyfnach

🕐35 munud

Cam 3

Nawr trowch Adnodd 3 drosodd. 

Ar lefel uchel, mae addysgwyr yng Nghanada (lle mae Meddwl Creadigol yn rhan o’r cwricwlwm) wedi mapio Meddwl Creadigol yn erbyn Gwyddoniaeth. 

Sut allech chi ddefnyddio hwn yn eich ysgol? 

Pa gysylltiadau rhwng Meddwl Creadigol a Gwyddoniaeth y mae'n eu hysgogi yn eich grŵp?

Cam 4

Mewn parau, ystyriwch y cysyniad o addysgu ‘sgrin hollt’ - addysgu ‘sgrîn hollt’ yw’r syniad syml ond pwerus sydd ei angen arnoch i blethu cyfleoedd ar gyfer meddwl yn greadigol i bob pwnc o gwricwlwm yr ysgol a gwneud hynny’n fwriadol: gwyddoniaeth + cydweithio, mathemateg + chwilfrydedd ac ati. Mae'n gwahodd athrawon i ddisgrifio dau fyd: pwnc disgyblu'r wers a'r arfer creadigol y maent hefyd yn canolbwyntio arno.

Gan ddefnyddio copïau o’r Cwricwlwm Cenedlaethol Gwyddoniaeth ystyriwch sut y gallwch chi ymgorffori Meddwl Creadigol mewn addysgu Gwyddoniaeth neu weithgareddau allgyrsiol os ydych chi’n cynnal y rhain.

Dechreuwch trwy nodi agweddau ar y cwricwlwm lle gallwch weld sut mae Meddwl Creadigol ac Arferion Meddwl Gwyddonol yn ymddangos yn naturiol i gyd-fynd â'i gilydd ar lefel uchel, ar lefel arferion. Yna, wedi’ch ysgogi gan eich sgyrsiau cynharach, edrychwch yn fanylach ar y cwricwlwm ac archwiliwch gyfleoedd ar gyfer addysgu sgrin hollt ar lefel fwy penodol.

Sut allech chi ddefnyddio’r broses hon gyda’r rhai sy’n addysgu gwyddoniaeth yn eich ysgol i’w cefnogi i gynllunio rhaglenni astudio sy’n ymgorffori Meddwl Creadigol mewn Gwyddoniaeth?

Cyd-fyfyrio

🕐10 minutes

Cam 5

  • Beth arall fydd angen i chi ei wneud fel arweinwyr i gefnogi athrawon gwyddoniaeth? 

  • A allech chi addasu’r dull hwn ar gyfer pynciau eraill yn y cwricwlwm? 

  • Pa gydweithwyr a allai fod yn frwd dros y mathau hyn o ddulliau? Sut allech chi ymgysylltu â nhw?

Resource 1 - Blank Scientific Habits of Mind template

Resource 2 Scientific Habits of Mind

Resource 3 Creativity and Critical Thinking in Science

The province of Alberta in Canada has mapped key competences against each subject in the curriculum. In Alberta Creative Thinking is made up of Creativity and Innovation and Critical Thinking:

Gweithgaredd - argraffu